άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών 10/2/13
Των Χαράλαμπου Τσαρδανίδη* – Παναγιώτας Μπουγά**
Στις 27 Ιανουαρίου 2013 ολοκλήρωσε τις εργασίες της η έβδομη επίσημη σύνοδος μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. και των χωρών της Λατινικής Αμερικής στο Σαντιάγκο της Χιλής. Για πρώτη φορά τα κράτη της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής εκπροσωπήθηκαν από έναν νέο οργανισμό στην περιοχή, που ιδρύθηκε το 2011: την Κοινότητα Κρατών Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής (Community of Latin American and Caribbean States, CELAC).
Το CELAC ιδρύθηκε με σκοπό να αποτελέσει ένα forum για πολιτικό διάλογο μεταξύ όλων των κρατών της Λατινικής Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης και της Κούβας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνεργασίας και πολυφωνίας αλλά και απομάκρυνσης από την αντίληψη που παρομοιάζει την περιοχή με την «πίσω αυλή» των Ηνωμένων Πολιτειών. Το γεγονός ότι συμμετέχουν 33 χώρες με πληθυσμό περίπου 600 εκατ. οδήγησε τον πρόεδρο της Βενεζουέλας στο να χαρακτηρίσει το CELAC «το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός στη Νότια Αμερική τα τελευταία 100 χρόνια». O νεοσύστατος οργανισμός, λοιπόν, βοηθά αναμφίβολα στη διατήρηση της ισορροπίας στην περιοχή, στο να ακουστεί η ισχυρή πια φωνή των χωρών της Λατινικής Αμερικής στον κόσμο και στο να καταστούν οι χώρες αυτές ισότιμος συνομιλητής της Ε.Ε. Οι Λατινοαμερικανοί, ηγέτες δικαίως δε, διακηρύσσουν ότι «για πρώτη φορά, δεν αποτελούν μέρος του προβλήματος», την ώρα που οι Ευρωπαίοι κάνουν το παν για να θωρακίσουν τις οικονομίες τους.
Από την άλλη μεριά, για την Ε.Ε. η Λατινική Αμερική αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία καθώς το 2012 η οικονομική της ανάπτυξη ήταν 3,1% και το 2013 αναμένεται να προσεγγίσει το 3,8% και αποτελεί για τις ευρωπαϊκές χώρες μια μεγάλη και δυναμική αγορά καθώς τα τελευταία χρόνια οι εμπορικές συναλλαγές έχουν διπλασιαστεί. Επιπλέον, με τη Βραζιλία στη θέση της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου και τον ανταγωνισμό που υπάρχει με την Κίνα, η Ε.Ε. πασχίζει να παραμείνει ένας από τους κύριους ξένους επενδυτές στην περιοχή, διατηρώντας το 43% των ξένων επενδύσεων. Στη σύνοδο κορυφής στο Σαντιάγκο, υπογράφτηκε μια κοινή Διακήρυξη Στόχων και ένα Σχέδιο Δράσης για το 2013-15. Η διακήρυξη προωθεί τον διαπεριφερειακό διάλογο ανάμεσα στα δύο μέρη, υπογραμμίζει τη σημασία των κοινών αξιών και θέσεων που ασπάζονται οι δύο πλευρές και ορίζει το επόμενο ραντεβού για το 2015, στις Βρυξέλλες. Το Σχέδιο Δράσης του Σαντιάγκο για το 2013-15 δίνει προτεραιότητα στο πρόβλημα των ναρκωτικών, της μετανάστευσης και κοινωνικής συνοχής, με ξεχωριστό κεφάλαιο για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σ’ όλο το κοινωνικό φάσμα. Επιπροσθέτως, επιδιώκεται συνεργασία σε θέματα έρευνας, καινοτομίας, επιστήμης και τεχνολογίας και, παράλληλα, δίνεται έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή αλλά και σε ενεργειακές πολιτικές. Τέλος, δεν παραβλέπεται ο ρόλος της επιχειρηματικότητας και η προώθηση των επενδύσεων στην περιοχή.
Ωστόσο, η επιτυχία της ενισχυμένης διαπεριφερειακής συνεργασίας Ε.Ε.- CELAC, σύμφωνα με έκθεση που έχει εκπονήσει το ΙΔΟΣ και θα παρουσιαστεί στις 11 Φεβρουαρίου στο διεθνές συνέδριο που διοργανώνει για τις σχέσεις Ε.Ε.- Λατινικής Αμερικής, θα εξαρτηθεί από τους εξής παράγοντες:
Πρώτον, σε ποια έκταση οι διακηρύξεις και οι φιλόδοξες προθέσεις θα είναι δυνατόν να μετουσιωθούν σε πράξεις και κυρίως σε βιώσιμες επιχειρηματικές συμπράξεις και συνεργασίες. Το παράδειγμα της διαπεριφερειακής συνεργασίας της Ε.Ε. με τις χώρες της Ανατολικής Ασίας στο πλαίσιο του ASEM,που ξεκίνησε με αισιοδοξία το 1996 και τώρα έχει αποδυναμωθεί, κάνει πολλούς να είναι διστακτικοί για το μέλλον της σχέσης Ε.Ε.-CELAC.
Δεύτερον, σε ποιο βαθμό ο αυξανόμενος αριθμός των εμπορικών συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών που η Ε.Ε. έχει υπογράψει πρόσφατα –με τη Χιλή έχει συναφθεί συμφωνία από το 2003- με επιμέρους χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως με το Περού και την Κολομβία, θα προχωρήσει απρόσκοπτα και δεν θα δημιουργηθούν διενέξεις εξαιτίας είτε της υιοθέτησης προστατευτικών μέτρων είτε της διαφορετικής αντιμετώπισης, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του ΔΝΤ, για τον τρόπο χειρισμού της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, όπως φανερώνει η στάση της Βραζιλίας.
Τρίτον, αν οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να αδιαφορούν για τη Λατινική Αμερική. Οι Αμερικάνοι ηγέτες βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος, καθώς εμμένουν στα δυσεπίλυτα ζητήματα των ναρκωτικών, της παράνομης μετανάστευσης και στο εμπάργκο της Κούβας και δεν εκμεταλλεύονται τις απεριόριστες δυνατότητες της περιοχής. Πολλοί στην Ουάσιγκτον, βλέποντας ότι Ευρωπαίοι κερδίζουν έδαφος σε μια περιοχή που παραδοσιακά αποτελεί μια μεγάλη αγορά για τα αμερικανικά προϊόντα και που προσφέρει πλήθος εργατικών χεριών και πρώτων υλών, παροτρύνουν την αμερικανική κυβέρνηση να μην αφήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να είναι οι μόνες που θα έχουν πλούσια «γεύματα» και θα κάνουν business με τους ανερχόμενους επιχειρηματίες της περιοχής, τους «multi-latinos», και
Τέταρτον, από τον βαθμό που οι χώρες CELAC θα είναι σε θέση να διατηρήσουν τη συνοχή τους χωρίς να περιορίζουν την πολυφωνία τους. Θα ήταν υπερβολή να θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι η πολυφωνία θα αποβεί θετική σε μια περιφερειακή συνεργασία, όπου συμμετέχουν μια πανίσχυρη Βραζιλία που προωθεί τα δικά της εθνικά συμφέροντα, μια αντι-αμερικανική και αδιάλλακτη Βενεζουέλα, ένα φιλικά προσκείμενο στις ΗΠΑ Μεξικό και μια Κούβα με τα γνωστά προβλήματά της με τη Δύση.
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
*Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ)
**Επιστημονική συνεργάτις του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ)
Comments are closed